In september heb ik een prachtig ijsvogelpaar geschilderd. Toen ik ze naast elkaar heb gelegd, merkte ik dat ze met elkaar communiceren. Dat is juist wat ik heel graag in mijn relaties en contacten terugzie.
Communicatie, begrip, inlevingsvermogen zijn allemaal termen die ons verbinden als wij dat op de juiste manier toepassen.

Eén van mijn dochters is begonnen een Aziatische taal te leren. Het is nog een verborgen terrein waar dat toe zal leiden. Zo wist mijn moeder ook niet waar het toe zou leiden toen ik op puberleeftijd in de keuken, bij kaarslicht, steeds de Engelse uitspraak aan het oefenen was. ‘De grenzen zijn dicht en we zullen in dit land niet zo gauw Engelssprekende mensen tegenkomen.’ – zei ze en zo schetste ze indirect een bijna kansloze toekomst voor mij in een land, wat er al steeds treuriger uit zag. Mijn enthousiasme werd er niet minder door bij het horen van die opmerking, want toen ik die taal voor het eerst hoorde heb ik aan mijn klasgenoten al gezegd dat ik met iemand ga trouwen met wie ik thuis Engels kan spreken. ‘Binnen een paar jaar zal ik me die taal eigen maken.’ – zei ik vastberaden. En zo ging ik enthousiast verder met oefenen zonder dat ik zelf begreep wat ik aan het lezen was en zonder enig vermoeden dat ik ooit met een man zou trouwen met wie ik enkele jaren in het Engels zou communiceren.
Bij mijn eerste schilderij was ik me er niet bewust van dat ik via mijn schilderijen communiceer. Ik hoef daarvoor geen woorden te gebruiken of geluiden. Veel geluid tijdens het schilderen hoor je ook niet. Behalve het geluid van de kwastbewegingen, wanneer die mijn doek raken. Middels mijn schilderijen communiceer ik in stilte maar op een taal die door velen begrepen wordt.

Kortgeleden vertelde iemand dat haar schoonouders in de kindertijd van haar man heel weinig met hem over emoties spraken. Zelfs nu niet, nu hij volwassen is. Na weer een ingrijpende gebeurtenis, schreef de man een brief aan zijn ouders omdat hij zijn emoties in een gesprek niet tot uiting kon brengen. Hij heeft de situatie erin beschreven en aangegeven wat het met hem heeft gedaan. Hij kreeg geen reactie. Wel een uitnodiging om met zijn familie een kopje thee bij hen te komen drinken. Tijdens die middag werd er weer geen woord over de situatie gerept. En zo gingen jaren voorbij. Er werd niet over emoties gesproken. Daardoor kon de man ook niet open zijn over zijn eigen emoties in zijn huwelijk.
Op een dag was de kennis van ons jarig. Haar schoonouders hebben aan haar, zoals ze het bij andere familieleden doen, een mooi bedrag in een envelop als cadeau geschonken. ‘Koop er iets leuks van.’ – zeiden ze. Nog dezelfde avond deed er zich weer een situatie voor waar ze beiden zich heel erg aan gingen storen die in verband stond met het feit dat er nooit over emotionele gebeurtenissen gesproken werd. Dat het altijd weggestopt moest worden ‘in een zak’. De zak raakte vol en ze konden het niet meer dragen. Ze zakten in elkaar.

Weet je wat? Zei de vrouw tegen haar man: ‘We brengen het verjaardagscadeau in de envelop terug en zonder iets te zeggen gooien we het in hun brievenbus. Laten we dan afwachten wat dat met hen doet, of ze ons ooit zullen vragen waarom wij dat gedaan hebben. Zullen ze ook daarover zwijgen? Of leren ze dat het wel belangrijk is om ook over emoties te praten. Te communiceren, zeg maar … voor een beter onderling begrip.’